Nhà sản xuất pin lớn nhất châu Âu kiệt sức trước sự áp đảo của Trung Quốc

Nhà sản xuất pin Northvolt của Thụy Điển, niềm hy vọng lớn của châu Âu về sự tự chủ sản phẩm pin xe điện, đang phải vật lộn để tồn tại vì sự thống trị của Trung Quốc và nhu cầu chậm lại đối với xe điện.

Northvolt là công ty được yêu thích của ngành công nghiệp công nghệ sạch châu Âu, thu hút hàng tỷ đô la tiền đầu tư từ các nhà sản xuất ô tô, ngân hàng và nhiều chính phủ. Hiện nay, tương lai của công ty có vẻ ảm đạm.

Đối với các nhà hoạch định chính sách ở châu Âu, thành công của công ty Thụy Điển này được coi là chìa khóa cho an ninh năng lượng. Có thể phát triển nguồn pin của châu Âu sẽ cho phép EU duy trì tham vọng về xe điện của mình mà không cần phụ thuộc vào nguồn cung cấp của Trung Quốc khi các nhà sản xuất ô tô đang tìm cách chuyển đổi từ động cơ đốt trong truyền thống sang xe điện.

Những rắc rối tại Northvolt phản ánh thị trường ngày càng tồi tệ đối với các nhà sản xuất pin ở châu Âu. Nhu cầu chậm lại, chi phí cao và khó khăn về mặt kỹ thuật trước sự mở rộng sản xuất áp đảo của Trung Quốc trong những năm gần đây cho thấy việc sản xuất pin có lãi và ở quy mô lớn là một thách thức không thể vượt qua đối với các công ty phương Tây.

Được thành lập vào năm 2015 bởi các cựu giám đốc điều hành của Tesla, Northvolt ban đầu mở một nhà máy ở miền bắc Thụy Điển để chế tạo pin xe điện hiện đại sử dụng năng lượng sạch. Công ty đã thu hút được hàng tỷ đô la đầu tư. Đến đầu năm nay, công ty đã được đảm bảo số tiền đầu tư trị giá khoảng 15 tỷ đô la.

Nhà sản xuất ô tô Volkswagen sở hữu 23% công ty, trong khi gã khổng lồ giới tài chính Goldman Sachs và nhà sản xuất ô tô BMW cũng đầu tư vào công ty. Volvo Cars đã ký một liên doanh với Northvolt để hợp tác nghiên cứu và thiết kế pin cũng như sản xuất. Northvolt đã ký các thỏa thuận giao pin trong tương lai với các nhà sản xuất ô tô châu Âu, mang lại cho công ty một nguồn doanh thu trong tương lai mà công ty có thể vay từ các chủ nợ khác.

Nhưng ngày nay, sức hút của công ty đang phai nhạt. Các vấn đề kỹ thuật đã làm trì trệ dự án Bắc Cực. Công ty đã sản xuất được hàng nghìn cục pin, nhưng chúng không đạt tiêu chuẩn của nhà sản xuất ô tô hoặc không đạt đủ khối lượng.

BMW đã rút đơn đặt hàng trị giá 2 tỷ đô la từ Northvolt sau khi công ty không thể đáp ứng thời hạn giao pin ban đầu. Một đại diện của BMW cho biết: “Northvolt và BMW Group đã cùng nhau quyết định tập trung các hoạt động của Northvolt vào tham vọng phát triển pin thế hệ tiếp theo. BMW Group vẫn tiếp tục quan tâm mạnh mẽ đến việc thành lập một nhà sản xuất pin tuần hoàn và bền vững hiệu suất cao tại Châu Âu”.

Hình ảnh thiết kế viên pin của Northvolt​

Một đại diện của Volkswagen cho biết họ đang liên lạc chặt chẽ với Northvolt và đang hỗ trợ việc tăng cường sản xuất công nghiệp của các dây chuyền sản xuất, trong khi Volvo cho biết Northvolt vẫn là một phần trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình. Goldman Sachs không đưa ra bình luận nào.

Tuần trước, Northvolt cho biết họ sẽ cắt giảm 1.600 việc làm tại Thụy Điển và từ bỏ nỗ lực tăng gấp đôi quy mô nhà máy của mình tại Skellefteå, miền bắc Thụy Điển. Tháng trước, công ty đã phác thảo một bản đánh giá chiến lược và cho biết họ đang tìm kiếm một đối tác để sản xuất pin tại Ba Lan, đồng thời cũng đang tạm dừng các kế hoạch tinh chế lithium.

“Câu chuyện này lớn hơn Northvolt. Các nhà sản xuất châu Á nói chung và các nhà sản xuất Trung Quốc nói riêng đang dẫn đầu về lĩnh vực pin, rất rõ ràng”, Jeffrey Chamberlain, giám đốc điều hành của công ty đầu tư mạo hiểm công nghệ sạch Volta Energy Technologies cho biết.

Một báo cáo gần đây từ Bloomberg cho thấy thị trường đang cung vượt cầu về năng lực sản xuất. Đến năm 2025, Bloomberg ước tính sẽ có 7,9 terawatt giờ (TWh) công suất toàn cầu, so với nhu cầu dự kiến là 1,6 TWh. Vào năm 2023, nhu cầu đạt tổng cộng 950 gigawatt giờ, có thể được đáp ứng hoàn toàn bằng sản xuất pin của Trung Quốc.

“Ý tưởng một công ty khởi nghiệp có thể bắt kịp và sản xuất các ô pin có chất lượng tương đương hoặc tốt hơn với số lượng lớn có thể khả thi cách đây 10 đến 15 năm, nhưng ngày càng trở nên vô cùng khó khăn”, Jeffrey Chamberlain cho biết.

Số phận của Northvolt cũng giống như những công ty khác trong ngành pin. Năm ngoái, Britishvolt, một công ty khởi nghiệp sản xuất pin, đã sụp đổ do các vấn đề kỹ thuật và thiếu vốn.

“Cảm giác như lịch sử gần đây đang lặp lại”, Ben Kilbey, cựu giám đốc truyền thông tại Britishvolt và là người sáng lập Bold Voodoo, một công ty truyền thông, cho biết.

“Britishvolt được khuyên rằng họ có thể xây dựng một nhà máy sản xuất pin tại hai địa điểm trên toàn cầu [Anh và Canada] trước khi sản xuất được một cell pin đơn; giờ đây Northvolt đang gặp khó khăn và phải thu hẹp tham vọng tích hợp theo chiều dọc toàn cầu của mình. Và họ đã phải chi khoảng 15 tỷ euro. Tất cả chúng ta cần phải có cách tiếp cận giống người Nhật hơn một chút, học cách nấu cơm trước khi làm sushi. Học cách sản xuất pin ở quy mô lớn trước khi làm video dễ thương”.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm, Volvo Car đã từ bỏ chiến lược sản xuất xe điện hoàn toàn vào tháng trước trong khi Volvo Trucks cho biết họ đang trì hoãn việc xây dựng một nhà máy sản xuất pin tại Thụy Điển.

Hình ảnh sản xuất pin tại nhà máy của Freyr ở Na Uy​

Bên kia biên giới ở Na Uy, một câu chuyện tương tự đang diễn ra. Freyr nghĩ rằng họ có thể bắt chước thành công ban đầu của Northvolt với ý tưởng sản xuất các sản phẩm lưu trữ pin. Công ty được thành lập vào năm 2018 này tính toán rằng năng lượng được sản xuất từ năng lượng tái tạo sẽ cần được lưu trữ trong pin vào thời điểm cung vượt cầu, sau đó được rút ra cung cấp trong thời gian nhu cầu đạt đỉnh. Công ty đã mua được giấy phép cho công nghệ mới từ nhà sản xuất pin 24M của Mỹ. Công nghệ này đã được chứng minh là có thể hoạt động trong môi trường phòng thí nghiệm nhưng chưa được chứng minh ở quy mô lớn.

Vào năm 2022, mọi thứ đã thay đổi đối với cả hai công ty. Bên kia Đại Tây Dương, chính quyền Biden đã ban hành Đạo luật Giảm lạm phát (IRA), cung cấp hàng tỷ đô la tiền trợ cấp và tài trợ dành riêng cho việc làm cho năng lượng tái tạo rẻ hơn. Một phần trong số đó bao gồm các khoản giảm thuế cho các công ty sản xuất pin tại Hoa Kỳ hoặc các quốc gia mà Hoa Kỳ đã ký kết thỏa thuận thương mại, chẳng hạn như Canada.

Đối với cả hai công ty, cơ hội được trao là rất lớn. Việc xây dựng các nhà máy ở Bắc Mỹ sẽ đảm bảo hàng triệu đô la tiền tài trợ của liên bang đồng thời thiết lập chỗ đứng cho phép họ khai thác các thị trường đang phát triển nhanh chóng của Hoa Kỳ và Canada.

Vào tháng 9 năm 2023, Northvolt cho biết họ sẽ xây dựng một nhà máy gần Montreal và nhận được khoảng 700 triệu đô la từ cả chính quyền địa phương và quốc gia. Freyr cũng nhìn thấy cơ hội, rời khỏi quê hương Na Uy và lựa chọn tiểu bang Georgia của Hoa Kỳ vì họ tin vào lời hứa về các khoản trợ cấp của tiểu bang lên tới 358 triệu đô la. Chỉ trong hơn một năm rưỡi và trước khi công nghệ của họ được thử nghiệm ở quy mô lớn, giá trị của Freyr đã tăng vọt lên hơn 1 tỷ đô la.

Nhưng giống như Northvolt, Freyr vẫn chưa thể chứng minh rằng công nghệ của họ hoạt động ở quy mô lớn và cho đến nay chỉ thành công trong các thử nghiệm thí điểm trong phòng thí nghiệm. Tom Jensen, giám đốc điều hành của Freyr cho biết: “Phản ứng từ Trung Quốc là xây dựng rất nhiều công suất [pin], điều này đã tạo ra công suất dư thừa trên thị trường pin và do đó đã làm giảm giá đáng kể. Đó là bối cảnh mà chúng tôi đang phải đối mặt và chúng tôi đang thích nghi”.

Freyr đang quay trở lại chế độ gây quỹ với giá cổ phiếu dao động quanh mức 1 đô la, ban đầu khi niêm yết ở mức 10 đô la một cổ phiếu. Công ty cũng xác nhận rằng chưa có một viên gạch nào được đặt tại cơ sở Georgia (Hoa Kỳ).

Cả hai công ty đều đã ra tín hiệu rằng họ có thể tìm cách hợp tác với các nhà sản xuất pin và nhà cung cấp linh kiện châu Á, có thể là Trung Quốc, để ban đầu mang lại doanh thu khi họ cố gắng tìm ra các vấn đề kỹ thuật ngăn cản quá trình sản xuất mở rộng quy mô.

Northvolt cho biết hiện tại họ cũng cam kết với các nhà máy của mình ở Đức và Montreal. “Những dự án này phù hợp với trọng tâm của chúng tôi là sản xuất pin quy mô lớn. Bất kỳ sửa đổi tiềm năng nào đối với mốc thời gian của các dự án này sẽ được xác nhận vào cuối năm nay”, người phát ngôn của Northvolt nói thêm.

Liệu các nhà sản xuất pin phương Tây có cạnh tranh với các đối tác châu Á của họ hay không vẫn là một mối lo ngại.

“Không có lối tắt nào để sản xuất pin và chuyên môn có được từ các lần thử nghiệm lặp lại”, Andy Palmer, cựu giám đốc điều hành của Aston Martin và hiện là chủ tịch của InoBat, một nhà sản xuất pin Đông Âu đã hợp tác với Gotion của Trung Quốc, cho biết.

“Không làm chủ được sản xuất pin trong bối cảnh của một cuộc cách mạng xanh, tức là để phương Tây tiếp xúc với sự thống trị của phương Đông, và cụ thể là Trung Quốc. Giải pháp có thể là nỗ lực chung của chính phủ [ở cấp độ EU hoặc Hoa Kỳ] và/hoặc quan hệ đối tác với các bên liên quan có uy tín ở châu Á.”